8 verschillen en overeenkomsten tussen Omtzigt en Timmermans

Pieter Omtzigt en Frans Timmermans zijn na 13 jaar premier Mark Rutte de grootste uitdagers van de VVD bij de komende verkiezingen. De leiders van respectievelijk NSC en GroenLinks-PvdA gaan maandagavond met elkaar in debat over “de toekomst van Nederland”.

De twee lijsttrekkers zullen in Luxor Live in Arnhem anderhalf uur lang gaan praten en debatteren over thema’s als goed bestuur, klimaat en bestaanszekerheid.

Het is niet uitgesloten dat de twee partijen na de verkiezingen van 22 november samen in een coalitie terecht zullen komen, maar eerst zullen ze allebei zo groot mogelijk proberen te worden om daarbij het initiatief te kunnen nemen.

In de laatste peiling van I&O heeft NSC 27 zetels en GroenLinks-PvdA 25 zetels. De VVD zit daar met 26 zetels precies tussenin.

Waarin onderscheiden Omtzigt en Timmermans zich in ideologische zin van elkaar en wat verbindt hen? Business Insider behandelt 8 belangrijke verschillen en overeenkomsten.

1. Bestaanszekerheid: vergelijkbaar geluid

Beide partijleiders hameren op het belang van bestaanszekerheid. Omtzigt zegt te kiezen voor een meer linkse koers rondom het "terugdringen" van het neoliberale denken en in zijn verkiezingsprogramma volgt bestaanszekerheid direct na 'goed bestuur' als tweede thema. "Het centrale probleem is dat de noodzakelijke kosten van levensonderhoud in Nederland zo hoog zijn", staat in het NSC-verkiezingsprogramma. "Wij willen werken aan strategieën voor de betaalbaarheid en beschikbaarheid van voedsel, wonen, energie en andere basisvoorzieningen."

Voor de PvdA en GroenLinks is bestaanszekerheid altijd al een hoofdthema geweest. Bij zijn presentatie als lijsttrekker in augustus zei Timmermans dat het aanpakken van de vermogensongelijkheid en armoedebestrijding de komende kabinetsperiode speerpunten moeten zijn.

In het verkiezingsprogramma van GroenLinks-PvdA staat dat "iedereen toegang moet hebben tot een goed huis, goede zorg en een baan waarvan je kunt rond komen". Daartoe moet volgens GroenLinks-PvdA onder meer het minimumloon omhoog naar 16 euro per uur. Omtzigt pleit voor 'herijken' van het wettelijk minimumloon, maar koppelt daar geen concreet bedrag aan.

2. Migratiebeleid: Omtzigt wil concrete limiet, GroenLinks-PvdA pal voor gezinshereniging oorlogsvluchtelingen

Omtzigt wil de migratie beperken tot maximaal 50.000 mensen per jaar. Nederland heeft volgens Omtzigt een bepaalde mate van "houdbare migratie" nodig, omdat je anders jaarlijks "een stad als Tilburg" moet bijbouwen. Om dat netto migratiesaldo te bereiken wil hij zowel grip op arbeidsmigratie als op gezinshereniging en de komst van buitenlandse studenten en asielzoekers.

Zo schrijft NSC in het verkiezingsprogramma voorwaarden gaan stellen aan gezinshereniging als er sprake is van een asielvergunning voor bepaalde tijd en het recht om familieleden te laten nareizen beperken tot het kerngezin.

GroenLinks-PvdA zegt mensen die op de vlucht zijn voor oorlog en vervolging altijd te zullen helpen en ook te staan voor het recht op gezinsleven. "Dat betekent dat we niet meewerken aan het scheiden van kinderen en ouders uit oorlogsgebieden". Wel pleit de partij van Timmermans voor een effectiever terugkeerbeleid voor mensen die geen recht hebben hier te blijven.

3. Kernenergie in Nederland: Omtzigt is vóór, Timmermans tegen

Over kernenergie verschillen Omtzigt en Timmermans sterk van mening. Volgens GroenLinks-PvdA is het niet nodig meer om kerncentrales te bouwen en is zonne- en windenergie genoeg. "Kernenergie is heel duur en het is geen duurzame energie", schrijft de partij in een toelichting bij de Stemwijzer.

In een debat bij College Tour zei Timmermans afgelopen zondag "niets tegen kernenergie" te hebben, maar "nog niet één studie" te hebben gezien die aantoont dat het verstandig is voor Nederland om erin te investeren.

NSC vindt juist dat kernenergie "een onmisbare bijdrage levert aan een continue en CO2-vrije energievoorziening". De partij zegt voorbereidingen te willen treffen "voor de bouw van tenminste twee kerncentrales".

4. Bestuurscultuur: overeenstemming over belang van herstel vertrouwen in de overheid

Voor Pieter Omtzigt is de eerste prioriteit "het veranderen en het herstellen van het bestuur van Nederland". Volgens hem hebben het toeslagenschandaal, zwarte lijsten bij de Belastingdienst en de schade van de gaswinning in Groningen aangetoond dat de huidige manier van politiek bedrijven geen oplossingen meer brengt.

NSC pleit daarom voor de instelling van een grondwettelijk hof, een nieuw kiesstelsel en aanscherping van de integriteitsregels.

Ook GroenLinks-PvdA besteedt in het verkiezingsprogramma ruim aandacht aan "het herstel van vertrouwen en democratie". Zo moet "het recht op behoorlijk bestuur" wat de partij van Timmermans betreft worden vastgelegd in de grondwet en wordt er "fors geïnvesteerd" in de eigen kunde en kennis van de overheid, zodat de afhankelijkheid van consultants en externe inhuur kan worden verminderd.

5. Koningshuis: Omtzigt wil dat koning belasting betaalt, Timmermans worstelt met pleidooi voor afschaffing monarchie

Zowel NSC als GroenLinks-PvdA willen dat de koning belasting gaat betalen. "Het niet betalen van inkomstenbelasting is niet meer van deze tijd", staat in het verkiezingsprogramma van de partij van Omtzigt. GroenLinks en PvdA vinden al langer dat er een einde moet komen aan de belastingvrijstellingen.

Op het verkiezingscongres van GroenLinks-PvdA gingen de leden nog een flinke stap verder en werd een motie aangenomen om de monarchie af te schaffen. Timmermans zei de uitspraak van het congres te respecteren, maar bekende eerlijk dat het "niet bovenaan zijn prioriteitenlijstje" komt.

6. Stikstof: Timmermans mikt op halvering stikstofuitstoot in 2030, Omtzigt wil geen harde deadline

Al jarenlang is het stikstofbeleid een groot hoofdpijndossier voor de politiek en in de afgelopen kabinetsperiode stuitte de doelstelling om de stikstofuitstoot in 2030 gehalveerd te hebben op grote weerstand en leidde het tot felle boerenprotesten.

GroenLinks-PvdA wil toch vasthouden aan die doelstelling. "De hoge stikstofuitstoot is schadelijk voor onze natuur, de kwaliteit van water en van de bodem", staat in een toelichting bij een stelling daarover in de Stemwijzer.

Pieter Omtzigt wil af van die harde deadline, maar stelt wel dat de stikstofuitstoot in 2035 "significant" moet zijn teruggedrongen. Van hem moet de stikstofwet van tafel en worden vervangen door "een wet die kijkt naar een vermindering van alle uitstoot en is gericht op de totale staat van de natuur."

7. Uitbreiding Europese Unie: voor allebei geen taboe

Beide partijen staan open voor verdere uitbreiding van de Europese Unie. "Het is in beginsel mogelijk", schrijft NSC in een toelichting voor de Stemwijzer.

Wel wijst de partij van Omtzigt erop dat de Nederlandse regering zich moet verzetten tegen toetreding als een land niet voldoet aan de 'Kopenhagen-criteria', waarin eisen op het gebied van onder meer democratie, rechtstaat en corruptie zijn vastgelegd.

Ook GroenLinks-PvdA onderschrijft die eisen, maar is veel minder terughoudend bij het verwelkomen van nieuwe leden. "Als Europese Unie hebben we gedeelde waarden en idealen en het is een goede zaak dat landen zich daarbij willen aansluiten".

8. Vermogensbelasting box 3: Timmermans wil vermogen zwaarder belasten, Omtzigt niet

Frans Timmermans vindt dat de vermogensbelasting omhoog moet. "Mensen die veel bezitten, worden rijker door te beleggen of te speculeren", schrijft GroenLinks-PvdA in het verkiezingsprogramma. "We zorgen dat mensen eerlijk belasting gaan betalen over hun inkomen uit vermogen."

Nieuw Sociaal Contract is het niet eens met de stelling in de Stemwijzer dat de belasting op een vermogen boven de 57.000 euro omhoog moet. "We willen het reële rendement belasten, de tarieven verhogen we niet", schrijft de partij van Omtzigt in een toelichting.

LEES OOK: Esmah Lahlah (GroenLinks-PvdA): ‘Kerncentrales zijn duur en overbodig’